Ik begin geloof ik te bestaan

De overdaad aan champagnefoto’s die dezer dagen op mijn socials te vinden is, zou de indruk kunnen wekken dat ik 24/7 bezig ben met het pitchen van schrijvers en het sluiten van deals met uitgeverijen… maar niets is minder waar. Minstens negentig procent van mijn werktijd gaat op aan de inhoud — aan het begeleiden van schrijvers bij het schrijven van hun boeken. En gelukkig maar, want dat vind ik veel leuker dan het verkópen van die inhoud. 

Dat werken aan de inhoud doe ik vooral binnen de rollen van zelfstandig redacteur en schrijfcoach. Mijn andere rol, het literair agentschap, is eigenlijk vooral ontstaan vanuit de wens om na mijn loopbaan als acquirerend redacteur voor uitgeverijen ook als zelfstandige weer talent te kunnen scouten en te ontwikkelen. Ik wil tegen upcoming auteur X kunnen zeggen: wauw, jij bent bijzonder, ik wil graag met je werken. Ik kan zo iemand dan moeilijk om een uurtarief vragen. In plaats daarvan vraag ik 15 procent van haar/zijn/diens hopelijk ooit te verdienen royalty’s — de gebruikelijke provisie voor een agent. Maar het komt ook voor dat ik halsoverkop verliefd word op het werk van schrijvers die me in eerste instantie als schrijfcoach inschakelen. In zo’n geval kan ik me alsnog opwerpen als literair agent en de boeken van zo’n auteur proberen te verkopen. Want als een schrijver zo naadloos aansluit op mijn persoonlijke smaak dat ik haar/zijn/diens boeken bij wijze van spreken zou willen kópen, dan gaat er een vuur van binnen branden dat me in staat stelt om het eindeloze wachten en de afwijzingen die bij het literaire agentschap horen te verdragen.

Maar de basis is altijd de inhoud. Welk labeltje je er ook opplakt, redacteur, schrijfcoach, literair agent, het is een groot voorrecht om te kunnen werken met mensen voor wie het schrijven vaak het belangrijkste is dat ze op dat moment in hun leven doen. En vaak gaat de groei die ze met hun manuscript doormaken ook nog eens gelijk op met persoonlijke groei. Het is ontzettend bijzonder om daar getuige van te mogen zijn. 

Het van slimme, explosieve en wervelende debuut van Johanna Nolet, “Ik begin geloof ik te bestaan”, is daar een mooi voorbeeld van. Johanna doet hierin verslag van de worsteling waarmee ze ten langen leste grip kreeg op haar onbedwingbare neiging om mensen te willen pleasen en daardoor haar leven niet zo te kunnen leiden als ze eigenlijk zou willen. Het mooie aan schrijven is dat in de handeling van dat schrijven, het ordenen van gedachten, gevoelens en gebeurtenissen, juist dat grip krijgen besloten ligt. Het valt min of meer samen. Dan is het compliment dat Johanna mij in haar dankwoord gaf wel echt van bizar grote waarde: “Je hebt het manuscript uit me getoverd, als een slang uit een mand, met een melodie in majeur.” Beter kan iemand haast niet verwoorden wat ik probeer te doen in mijn werk, welk etiket je er ook opplakt: literair agent, redacteur, schrijfcoach.

En het mooie is: er zijn zat boeken waar ik als redacteur of schrijfcoach betrokken ben geweest die op eigen kracht of met hulp van een andere literair agent (iemand die het pitchen echt leuk vindt, en commercieel vaak handiger is dan ik) een uitgever vindt. Want al is het schrijven as such het belangrijkste, het plezier en de voldoening die het geeft, de kracht en de schoonheid die ontstaan, uiteindelijk willen negen van de tien schrijvers hun werk natuurlijk ook wel graag delen met een groter publiek. Dan is het soms moeilijk om tegen schrijvers die ik begeleid te zeggen: ik werk met enorm veel plezier met je aan de inhoud, ik vind je onwijs goed en bijzonder, maar ik kan je boek niet verkopen, het sluit net niet goed genoeg aan op mijn persoonlijke smaak om me er echt hard voor te kunnen maken. Het is moeilijk om dat niet als afwijzing te laten voelen. Maar gelukkig kan ik tegen die mensen zeggen: ook als ik niet je agent word kun je het tot publicatie schoppen. Kijk maar naar bijvoorbeeld Lene Beelen, Pim Franssen, Wouter Mensink, Ingrid Kluvers, Milan König, Daniëlle Siccama, Shelly Roso en… Johanna Nolet. 

En wacht maar, Johanna gaat de komende maanden de wereld veroveren — het zij haar volledig gegund.